Koń domowy (Equus caballus L.) - ssak nieparzystokopytny z rodziny koniowatych. Koń został udomowiony w Mezopotamii i Chinach ok. 8-6 tys. lat temu. Przodkiem konia domowego były prawdopodobnie koń Przewalskiego i tarpan oraz wymarłe azjatyckie konie tundrowe i leśne. Ważna jest informacja, iż koń Przewalskiego wcale jeszcze nie wyginął, a tarpan odnajduje zamienną odmianę w koniku polskim. Takie same z wyglądu, stają się nowocześniejszymi potomkami wymarłych tarpanów. W styczniu 2007 zespół naukowców z Massachusetts Institute of Technology i Uniwersytetu Harvarda poinformował, że stworzył wstępną mapę genomu konia. Wysokość konia mierzy się w kłębie specjalną laską zoometryczną. Niegdyś najpopularniejsze zwierzę pociągowe, następnie wyparte przez maszyny (zob. traktor, kombajn). Dziś używany w celach rekreacyjnych, jako zwierzę pociągowe - jedynie w biedniejszych gospodarstwach. Jest źródłem koniny.

Wyhodowano wiele ras koni. Najpopularniejsze to:

    * czystej krwi arabskiej - jego krzyżówki dały początek wielu innym rasom
    * pełnej krwi angielskiej - konie wyścigowe

Polskie rasy koni:

    * rasa wielkopolska (wlkp)
    * rasa huculska (hc)
    * rasa śląska (śl)
    * rasa małopolska (młp)
    * Konik polski, inaczej konik biłgorajski (kn)
    * Polski koń zimnokrwisty (z)

Nazwy koni w zależności od wieku:

    * sysak - młody koń do około 6 miesiąca życia, odżywia się głównie mlekiem matki.
    * odsadek - młody koń odłączony od klaczy matki
    * źrebię - młody koń poniżej 1 roku.
    * klaczka - samica konia w wieku 1-3 lat.
    * ogierek - samiec konia w wieku 1-3 lat.
    * klacz, kobyła - samica konia powyżej trzeciego roku życia.
    * ogier - samiec konia powyżej trzeciego roku życia, zazwyczaj hodowany dla rozrodu.


Chody konia

Wśród naturalnych chodów konia rozróżnia się (w kolejności według prędkości):
Kłus wyciągnięty w wykonaniu siwego ogiera rasy andaluzyjskiej

    * stęp - chód czterotaktowy; koń stawia nogi w kolejności: lewa tylna, lewa przednia, prawa tylna, prawa przednia. Rodzaje stępa: zebrany, pośredni, roboczy i wyciągnięty.

    * kłus - chód dwutaktowy, koń stawia dwie nogi po przekątnej (prawa przednia i lewa tylna, lewa przednia i prawa tylna). Rodzaje kłusa: zebrany, pośredni, roboczy, wyciągnięty. Z punktu widzenia jeźdźca w rekreacji - kłus anglezowany, wysiadywany (ćwiczebny) lub w półsiadzie.

W jeździe rekreacyjnej oraz sportowej jeździec anglezując, powinien podnosić się z siodła w momencie, gdy koń stawia przednią, zewnętrzną nogę. W konkursach ujeżdżeniowych na czworoboku stosuje się tylko kłus ćwiczebny.

    * galop - trójtaktowy chód konia (źle ułożone konie czasem galopują czterotaktem), koń stawia najpierw nogę tylną, potem dwie nogi po przekątnej, a następnie przednią prowadzącą - w zależności więc, która noga stawiana jest jako ostatnia, rozróżnia się galop na lewą i prawą nogę. Rodzaje galopu: równy, zebrany, roboczy, pośredni, wyciągnięty. Można galopować w półsiadzie lub w pełnym siadzie.

Koń powinien galopować na tę samą nogę, w którym kierunku idzie (w lewo - na lewą, w prawo - na prawą). Jeśli tak nie jest,a jest to zamierzone mówi się, że jeździec prowadzi konia kontrgalopem. Jazda kontrgalopem jest trudnym technicznie elementem, bowiem utrudnia koniowi zachowanie równowagi. Jeśli kontrgalop nie był zamierzony to nazywamy go galopem fałszywym.


Cwał - na podstawie 16 zdjęć Eadwearda Muybridgea z 1887 roku



Kłus wyciągnięty w wykonaniu siwego ogiera rasy andaluzyjskiej


    * cwał - jest najszybszym rodzajem galopu, często uważany za odrębny chód, gdyż w przeciwieństwie do innych rodzajów galopu jest czterotaktowy. Koń stawia nogi w kolejności: lewa tylna, prawa tylna, lewa przednia, prawa przednia, lub odwrotnie, po czym następuje faza lotu (na animacji).

Oprócz tych podstawowych chodów konia wyróżnia się jeszcze dwutaktowy inochód (koń stawia nogi w kolejności: prawa przednia z prawą tylną, a następnie lewa przednia z lewą tylną) oraz tölt . Istnieje również wiele chodów sztucznych,czyli wyuczonych przez człowieka np. piaff, pasaż czy stęp hiszpański.

Chody mogą być wrodzone (stęp, galop, kłus, cwał) lub nabyte (piaff, pasaż). Każdy z wymienionych powyżej chodów ma dwa rodzaje (tempa): szybki i wolny i można w nim wprowadzać modyfikacje takie jak skracanie czy wydłużanie kroku.

Uzębienie konia

Końskie zęby stale rosną, mniej więcej 4 mm rocznie. Są one systematycznie ścierane ok. 2 mm na rok, wskutek rozcierania pobieranego pokarmu. Szczęka jest szersza niż żuchwa, dlatego zęby trzonowe i przedtrzonowe ścierają się nierównolegle, pod kątem. Miękki pokarm powoduje, że zęby trzonowe i przedtrzonowe nie ścierają się równomiernie na całej powierzchni, co powoduje że na zewnętrznej stronie zębów górnych i wewnętrznej stronie zębów dolnych tworzy się ostra jak nóż krawędź. Należy przynajmniej raz do roku skontaktować się z weterynarzem, który sprawdzi stan uzębienia zwierzęcia i w razie potrzeby odpowiednio je starnikuje. Problemy związane z uzębieniem przekładają się bardzo często na kłopoty w pracy z końmi - trudności przy kiełznaniu, niespokojna głowa, nieakceptowanie wędzidła, problemami z pobieraniem pokarmu oraz przeżuwaniem.




Więcej na www.wikipedia.pl