Kameleonowate, kameleony (Chamaeleonidae syn. Chamaeleontidae) – rodzina gadów z grupy jaszczurek, słynąca ze zdolności do zmiany ubarwienia, długiego języka i oryginalnych kształtów ciała. Mają chwytny ogon i palce zrośnięte w rodzaj szczypiec, którymi przytrzymują się gałęzi. Nazwa kameleon wywodzi się z gr. chamailéōn - lew na ziemi.


Chamaeleo melleri



Calumma crypticum


Bradypodion tavetanum





Występowanie i biotop
Większość gatunków występuje w Afryce i na Madagaskarze. Nieliczne spotykane są w innych regionach: południowa Europa (1 gatunek), Bliski Wschód (1 gatunek), Indie (1 gatunek), Hawaje (1 podgatunek kameleona Jacksona Chamaeleo jacksonii xantholophus) - wprowadzony sztucznie, zaaklimatyzowany) i Cejlon (1 gatunek).

Biotopem kameleonów są tropikalne, wilgotne lasy oraz tereny pustynne i skaliste. Większość gatunków wiedzie nadrzewny tryb życia.

Opis
Ciało mocno bocznie spłaszczone, zwłaszcza część grzbietowa, na której skóra tworzy wysoką, płaską listwę o ostrej krawędzi. Nogi cienkie, tej samej długości, wszystkie palce przeciwstawne, zrośnięte po 2 lub 3 w rodzaj szczypiec, ogon długi i chwytny (poza Brookesia sp.). Głowa kanciasta, sklepiona, często pokryta rogowymi naroślami. Oczy poruszają się niezależnie od siebie, tak że każde może patrzeć w inną stronę. Powieki zrośnięte na tyle, że zostaje tylko niewielki otwór na źrenice. Dzięki takiej budowie oczu i bardzo dobremu wzrokowi mogą bez obracania głowy widzieć wszystko wokół siebie. Ich oczy oprócz podstawowego zestawu barw (niebieski, zielony, czerwony) odbierają jeszcze światło ultrafioletowe. Język bardzo długi, na końcu szeroki, pokryty lepkim śluzem. Długość języka pozwala jaszczurce pochwycić pokarm na odległość zbliżoną do długości jej ciała.

Język kameleona




Rozmiary
    Długość od 2,5 do ponad 60 cm
    Masa ciała do jednego kilograma.
Pokarm
    Głównym ich pokarmem są owady i pająki, a większe gatunki zjadają małe ptaki i myszy.
Behawior
    Przystosowane do życia nadrzewnego, mają pięciopalczaste kończyny, które są doskonałymi narządami chwytnymi, pozwalającymi mocno obejmować gałązki, ale też pomagają sobie chwytnym ogonem, który mogą owijać wokół gałęzi. Są bardzo powolne, potrafią nadymać ciało powietrzem w razie niebezpieczeństwa. Polują wyrzucając błyskawicznie lepki język na odległość do kilkunastu centymetrów. Mają szczególną zdolność zmiany barwy; jednak wbrew popularnym opiniom kameleonowate nie dostosowują swojej barwy do barwy otoczenia (jest to popularny faktoid) – ich barwa zmienia się wraz ze zmianą stanu fizycznego i emocjonalnego, a także jest formą komunikacji z innymi osobnikami, choć ich naturalny kolor często odpowiada danemu typowi otoczenia, w którym przebywają. Na kolor również wpływa natężenie światła oraz temperatura – zazwyczaj w temperaturze ok. 25°C odcień jest bardziej zielony, podczas gdy w temperaturze ok. 10°C odcień skóry szarzeje.[2] Niektóre kameleonowate stosują mimetyzm przybierając kształt np. zeschłych liści. Trzymają się określonych rewirów, które uważają za swoje i bronią ich przed intruzami.
Rozmnażanie
    Większość jest jajorodna, a tylko nieliczne są jajożyworodne.

Systematyka

W rodzinie Chamaeleonidae wyróżniane są dwie podrodziny. Gatunki zaliczane do Brookesiinae określane nazwą fałszywych kameleonów (ang. false chameleons) wiodą naziemny tryb życia, właściwe kameleony (ang. true chameleons) z podrodziny Chamaeleoninae są głównie nadrzewne.

    * Podrodzina Brookesiinae
    * Podrodzina Chamaeleoninae

Ochrona
Większość gatunków z tej rodziny została objęte konwencją waszyngtońską CITES . Kilka gatunków znajduje się w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów, w tym południowoafrykański Bradypodion taeniabronchum jako krytycznie zagrożony wyginięciem.







www.wikipedia.pl