Koty w starożytnym Egipcie


"Ktokolwiek zabije kota w Egipcie zostaje skazany na śmierć, bez względu na to czy popełnił to przestępstwo umyślnie czy nie. Ludzie zbierają się i zabijają go. Nieszczęśliwy Rzymianin, który przypadkiem zabił kota nie mógł zostać ocalony ani przez Króla Ptolemeusza ani w skutek strachu jaki budził Rzym." (Diodorus Siculus)
W starożytnym Egipcie kot był zwierzęciem otoczonym szczególną czcią. Nic dziwnego, Egipt to kraj zboża, spichlerz świata śródziemnomorskiego, a kot strzegł zbiorów przed gryzoniami.
 
Koty przedstawiane w sztuce egipskiej miały znaczenie symboliczne i religijne. Przedstawiano je z biżuterią jak naszyjniki lub kolczyki.  Rzadko pojawiały się w egipskiej mitologii i hieroglifach. Nazywano je po prostu miu. Egipcjanie udomowili afrykańskiego kota ok. 3500 lat p.n.e. Powstał wtedy kult bogini Bast lub Bastet przedstawianej jako kotka lub kobieta z głową kotki. Bastet to bogini płodności, macierzyństwa, radości, miłości, dzieci, muzyki i tańca i wszystkiego co radosne. Była boginią domu, bo który dom mógł się obejść bez kota. Rodzina kotów była w Egipcie łączona ze Słońcem. Wierzono, że w nocy bóg słońca Ra przebywa zaświaty w słonecznej łodzi. Jest wtedy narażony na ataki złych duchów pod wodzą węża Apophis. Wierzono, że pomagały mu lwy, których oczy świecą w ciemności i niejako przywołują dzień.

Lwia bogini Sekhmet przedstawiana jako kobieta z głową lwa uosabiała niszczącą moc słońca. Łączono ją z wojną, walką, polowaniem. Była też boginią zwycięstwa i oczyszczenia.

Inną kocią boginią była Mafdet, czczoną pod postacią ocelota. Była tą która niszczy węże.

Egipt nie posiadał jednej religii. Różne bóstwa czczone były w różnych regionach kraju. Kult tych bardziej popularnych rozprzestrzeniał się na inne regiony, ulegał licznym zmianom.

Bastet była początkowo lokalną boginią w delcie Nilu, a jej kult rozwinął się z kultu lwa. Jednak jej koci aspekt przyniósł jej wielką popularność, gdyż reprezentowała jakby łagodniejszą i bardziej przyjazną stronę lwa.

Po raz pierwszy wspomina o Bastet w czsach II dynastii. "Bastet, pani Anhktaui", czytamy w instkrypcji w świątynie z czasów V dynastii, gdzie znaleziono pierwszy portret Bastet. Jednakże kult kociej bogini formuje się w pełni dopiero w czsach 21 dynastii ok. 1500 lat później.
Ośrodkiem jej kultu było Bubastis na północ od Gizy we wschodniej części delty Nilu. Z tego powodu oraz dlatego że związana była z wschodzącym słońcem nazywano ją Panią Wschodu.

Świątynia została zbudowana w czasach 12 dynastii. Około 1000 lat temu, w 950 p.n.e. Bastet stała się niezwykle popularna, gdy faraonowie z dynastii libijskiej uznali ją za swą protektorkę. Bubastis stało się stolicą Egiptu, a nowa świątynia została zbudowana w Tebach.

Koty były podziwiane z męstwo, siłę i aktywność, trzy cechy faraonów. Jako bóstwo solarne Bast była łączona z Ra i opisywana jako jego córka lub żona, z którym miała syna Maahesa. Bastet była boginią radości, muzyki i tańca ale potrafiła być drapieżna gdy chciała.

Według
Herodota, gdy w Egipcie wybuchł pożar, ludzie martwili się bardziej o koty niż o płonący dobytek. Gdy kot zginął w płomieniach właściciele go długo opłakiwali. Gdy kot zmarl naturalną śmiercią na znak żałoby domownicy golili sobie brwi. Gdy zmarł pies golili też głowy i całe ciało.
Zmarłe koty zabierano do świątyni w Bubastis, gdzie były balsamowane i chowane. Suki zaś chowano w wioskach gdzie zdechły w świętych trumnach.

Ostatnio edytowany przez Star (2009-08-01 08:20:35)