Ryby - zmiennocieplne kręgowce wodne oddychające skrzelami, poruszające się za pomocą płetw. Niezwykle zróżnicowane pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia, oraz przystosowania do warunków środowiska. Stanowią najliczniejszą grupę (ponad połowę) współcześnie żyjących kręgowców. Na świecie znanych jest blisko 30 tys. gatunków żyjących współcześnie. Są najstarszymi kręgowcami świata. W Polsce występuje około 120 gatunków ryb.

Dział zoologii zajmujący się rybami to ichtiologia.

Występowanie

Wszystkie typy zbiorników wodnych na Ziemi z wyjątkiem zbiorników o skrajnie trudnych warunkach.




Cechy charakterystyczne

    * ciało opływowe, kształtu zwykle wrzecionowatego, przystosowane do pokonywania oporu wody
    * głowa łączy się z tułowiem nieruchomo, nie występuje odcinek szyjny
    * szkielet chrzęstny, częściowo skostniały lub kostny
    * otwór gębowy zaopatrzony w ruchome szczęki
    * kończyny przednie przekształcone w płetwy piersiowe, tylne - w płetwy brzuszne
    * skóra u większości gatunków pokryta łuskami, u niektórych naga (bez łusek), gruba, z licznymi gruczołami śluzowymi
    * wiele gatunków posiada pęcherz pławny
    * oddychają skrzelami, niektóre gatunki mogą oddychać powietrzem atmosferycznym dzięki uchyłkom jelita
    * większość posiada charakterystyczny dla ryb narząd - linię boczną
    * zmiennocieplne
    * zamknięty układ krążenia
    * rozdzielnopłciowe
    * w większości jajorodne

Znaczenie gospodarcze

Ryby przetwarzają bezużyteczne - z punktu widzenia człowieka - rośliny i zwierzęta wodne na wartościowe dla niego mięso. Są wykorzystywane na całym świecie w celach konsumpcyjnych, przemysłowych oraz rekreacyjno-poznawczych:

    * konsumpcja (pożywienie) – od najdawniejszych czasów ryby są jednym z podstawowych składników pożywienia człowieka. Rybie mięso jest łatwo przyswajalne i wartościowe pod względem odżywczym. Zawiera wysokiej jakości białko, jod, fosfor, potas, wapń oraz witaminy A i D.
    * przemysł - dostarczają surowca dla przemysłu rybnego, farmaceutycznego, do produkcji nawozów, klejów, karmy dla zwierząt i innych.
    * akwarystyka - stanowią obiekt badań naukowców (laboratoria, ośrodki naukowe), są prezentowane w akwariach publicznych, hodowane w akwariach prywatnych. Istnieje wiele firm wyspecjalizowanych w poławianiu, hodowli i dystrybucji ryb akwariowych.
    * wędkarstwo – popularny na całym świecie rodzaj hobby i sportu polegający na łowieniu ryb przy pomocy wędki.

Zagrożenia

Odmienne środowiska w jakich żyją ludzie i ryby nie zmniejszają faktu, że wzajemnie mogą być dla siebie zagrożeniem.

Zagrożenia dla człowieka:

    * niebezpieczeństwo pogryzienia – wiele gatunków dużych, drapieżnych ryb (rekiny, barrakudy) jest zdolnych do zaatakowania człowieka, który z ich punktu widzenia naruszył ich terytorium (np. podczas kąpieli)
    * niebezpieczeństwo zatrucia – mięso ryb jest uważane za smaczne i zdrowe, jednak istnieją gatunki, a nawet całe rodziny ryb, których mięso jest dla człowieka śmiertelnie trujące (takifugu, rozdymkokształtne). Inne natomiast są wyposażone w kolce połączone z gruczołem jadowym (skorpenokształtne).

Zagrożenia dla ryb:

    * przełowienie – nadmierna, niekontrolowana eksploatacja łowisk
    * zatrucie środowiska – ograniczanie obszaru występowania gatunków poprzez pogarszanie parametrów wody

Systematyka

Współcześnie żyjące ryby dzieli się na:

    * chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes)
    * kostnoszkieletowe (Osteichthyes)
          o promieniopłetwe (Actinopterygii)
          o mięśniopłetwe (Sarcopterygii)

Zobacz więcej w osobnym artykule: Systematyka Osteichthyes.

Tradycyjny podział tej grupy oparty był o klasyfikację J.S. Nelsona zaprezentowaną w dziele Fishes of the World (1984). Zgodnie z najnowszymi badaniami (przede wszystkim genetycznymi) uznaje się, że grupa ryby (Pisces) jest grupą polifiletyczną. Nowsza edycja dzieła Nelsona prezentowała nową systematykę wyższych taksonów, likwidując w ogóle taksony ryby i ryby kostne. Również najnowsze badania paleontologiczne podważają klasyczny podział ryb mięśniopłetwych na dwudyszne i trzonopłetwe. W związku z tym systematyka ryb stale się zmienia, ale raczej na poziomie wyższych kategorii. Podział na rodziny jest stosunkowo stabilny, choć i tam zdarzają się zmiany.


www.wikipedia.pl